
وقتی اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام کردند که پس از ماهها کشمکش، به یک توافق تجاری بین اتحادیه اروپا و آمریکا دست یافتهاند – ضربالاجل اول آگوست ترامپ برای رسیدن به توافق را پشت سر گذاشتند – همه با لبخند و دست دادن همراه بود.
بسیاری در سراسر اروپا نفس راحتی کشیدند که مذاکرهکنندگان اروپایی از تعرفههای ۳۰ درصدی که ماهها پیش توسط ترامپ تهدید شده بود، اجتناب کردند. کشورهای دیگر هنوز در تلاشند تا توافقات با ایالات متحده را نهایی کنند تا از عوارض گسترده جلوگیری کنند.
اما از زمانی که اخبار توافق ایالات متحده و اتحادیه اروپا در آخر هفته گذشته اعلام شد، نه تنها انتقادات افزایش یافته است، بلکه مشخص شده است که بسیاری از جزئیات هنوز حل نشدهاند، اختلافات متعددی بین دو طرف وجود دارد و برخی از کشورهای اتحادیه اروپا به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.
تعداد کمی از رهبران اروپایی از اعلام اعمال تعرفه ۱۵ درصدی بر اکثر صادرات اتحادیه اروپا به ایالات متحده خوشحال شدند – بهبودی نسبت به تعرفه ۳۰ درصدی که در ابتدا توسط ترامپ تهدید شده بود، اما همچنان افزایش قابل توجهی نسبت به نرخ متوسط ۴.۸ درصدی سابق است.
با این حال، بسیاری ضمن ابراز تاسف از اینکه اتحادیه اروپا موضع مذاکره سختتری اتخاذ نکرده است، با اکراه موافقت کردند که این توافق حداقل پس از چند ماه پر تنش، نوعی اطمینان و پیشبینیپذیری را برای مشاغل اروپایی به ارمغان آورده است.
لارس کلینگبیل، وزیر دارایی آلمان، گفت: “من آرزو میکردم که نتیجه متفاوتی حاصل شود. با این حال، در مجموع، خوب است که با ایالات متحده توافقی حاصل شده است و دیگر تشدید تنشها وجود ندارد.”
تا روز پنجشنبه، هنوز بیانیه مشترکی منتشر نشده بود، اگرچه کمیسیون تأکید کرده است که این یک سند الزامآور قانونی نخواهد بود، بلکه “مجموعهای از تعهدات سیاسی” است.
اولاف گیل، سخنگوی تجارت کمیسیون، گفت: “از آنجا معافیتهای مذاکره شده اضافی که ما به دنبال گنجاندن آنها در توافق خود با ایالات متحده هستیم، جاری خواهد شد.”
طرح کلی کمیسیون از این توافق تأکید داشت که از نظر قانونی الزامآور نیست.
در برگه اطلاعات کاخ سفید در مورد این توافق هیچ یک از این موارد ذکر نشده و گفته شده که این توافق به «اصلاحات ساختاری تاریخی» دست یافته است، اما هاوارد لوتنیک، رئیس بازرگانی ایالات متحده، روز چهارشنبه اذعان کرد که مذاکرات ادامه خواهد یافت و مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده هنوز در حال بحث در مورد برخی از جنبههای این چارچوب هستند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، گفت: «این پایان داستان نیست و ما آن را به همین جا رها نخواهیم کرد. این اولین گام در فرآیند مذاکرهای است که ادامه خواهد یافت.»
سینزیا آلچیدی از مرکز مطالعات سیاست اروپا در بروکسل میگوید: «توافقنامههای تجاری معمولاً بین ۱۸ تا ۲۴ ماه مذاکرات دوجانبه طول میکشد. او میگوید: «برای اطمینان بخشیدن به صنایع و بخشهای خصوصی در حال حاضر، تعرفه کلی ۱۵ درصدی اعمال خواهد شد – اما پس از آن تلاشهایی برای دستیابی به توافقی متفاوت برای برخی کالاها انجام خواهد شد.» اختلافات و تفاسیر کلیدی
طبق گفته کاخ سفید، داروها و نیمهرساناها مشمول تعرفه ۱۵ درصدی خواهند شد، بدون اینکه اشارهای به حداکثر تعرفه شده باشد.
اما اتحادیه اروپا میگوید که این دو بخش فعلاً و تا زمان توافق بر سر نرخهای جدید تعرفه جهانی، نرخ فعلی ۰٪ را حفظ خواهند کرد. طبق گفته اتحادیه اروپا، هرگونه تعرفهای در آینده، حداکثر ۱۵٪ خواهد بود.
طبق گفته ایالات متحده، تعرفههای فولاد و آلومینیوم ۵۰٪ باقی خواهد ماند. اتحادیه اروپا میگوید بروکسل و واشنگتن برای کاهش این رقم تلاش خواهند کرد و این تعرفهها با یک سیستم سهمیهبندی جایگزین خواهند شد که پس از ۱ آگوست اعمال خواهد شد.
برخی از آشکارترین اختلافات را میتوان در زبانی که دو طرف برای توصیف تعهدات سرمایهگذاری اتحادیه اروپا استفاده میکنند، یافت.
در حالی که بیانیه ایالات متحده میگوید اتحادیه اروپا ۷۵۰ میلیارد دلار (۵۶۸ میلیارد پوند) نفت، گاز طبیعی مایع (LNG) و محصولات انرژی هستهای ایالات متحده را «خریداری» خواهد کرد، اتحادیه اروپا فقط میگوید که «قصد» دارد این کار را انجام دهد، زیرا خود را از گاز و نفت روسیه جدا میکند.
سینزیا آلچیدی میگوید نه تنها مشخص نیست که آیا ایالات متحده اصلاً میتواند چنین مبالغی را در اختیار اتحادیه اروپا قرار دهد یا خیر، بلکه اتحادیه اروپا نمیتواند از طرف بخش خصوصی در مورد خریدها تصمیم بگیرد.
به طور مشابه، ایالات متحده میگوید که اتحادیه اروپا تا پایان دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری خواهد کرد – اما اتحادیه اروپا به سادگی اظهار میکند که «شرکتها ابراز علاقه کردهاند» تا سال ۲۰۲۹ این مبلغ را سرمایهگذاری کنند. از آنجایی که بروکسل نمیتواند شرکتهای خصوصی را مجبور به سرمایهگذاری در ایالات متحده کند، از نظر فنی هیچ تضمینی وجود ندارد که این مبلغ بتواند یا محقق شود.
به گفته ایالات متحده، اتحادیه اروپا «موافقت کرده است که مقادیر قابل توجهی» از تجهیزات نظامی ایالات متحده را خریداری کند. در بیانیه اتحادیه اروپا هیچ اشارهای به این موضوع نشده است.
تقریباً ۸۰٪ از سرمایهگذاری دفاعی اتحادیه اروپا در حال حاضر به ایالات متحده اختصاص دارد و افزایش بیشتر آن ممکن نیست؛ علاوه بر این، چنین تعهدی با طرح اخیر فون در لاین برای «بازسازی اروپا» که خواستار سرمایهگذاری در صنعت دفاعی داخلی اروپا است، مغایرت دارد.
کمیسیون روز پنجشنبه اعلام کرد در حالی که مذاکرات ادامه دارد، ایالات متحده نیز تعرفه ۱۵ درصدی بر شراب و مشروبات الکلی اعمال خواهد کرد و افزود که به تلاش برای دستیابی به توافق ادامه خواهد داد.
روز چهارشنبه، مکرون گفت که این توافق مزیت «قابلیت پیشبینی در کوتاهمدت» را دارد – اما همچنین از اروپا خواست که با ایالات متحده قاطعتر باشد.
با توجه به جزئیات زیادی که هنوز نیاز به بررسی دارند، قرار است مرحله بعدی مذاکرات مدتی ادامه یابد – و پس از واکنشهای منفی که کمیسیون این هفته دریافت کرد، مذاکرهکنندگان اروپایی ممکن است برای ایستادگی در مواضع خود تحت فشار بیشتری قرار گیرند.

کدام کشورها وضعیت بدتری خواهند داشت؟
اگرچه تعرفههای ۱۵ درصدی به همه کشورهای اروپایی ضربه خواهد زد، اما آنها را به طرق مختلف تحت تأثیر قرار خواهد داد.
آلمان، ایرلند و ایتالیا به دلیل ماهیت مشارکتهایشان با ایالات متحده به ویژه در معرض خطر هستند. برای خودروسازان آلمان، ایالات متحده ۱۳ درصد از صادرات آنها به ارزش ۳۴ میلیارد یورو (۲۹ میلیارد پوند) را تشکیل میدهد. هیلدگارد مولر، رئیس انجمن صنعت خودروسازی آلمان، گفت که تعرفههای جدید بار پرهزینهای خواهد بود.
در میان کشورهای اتحادیه اروپا، ایرلند بیشترین وابستگی را به ایالات متحده به عنوان بازار صادرات دارد. به طور خاص، این کشور سالانه ۵۰ میلیارد دلار دارو تولید و صادر میکند – بنابراین دوبلین با دندانهای گره خورده از توافق اتحادیه اروپا و آمریکا استقبال کرد. نیل ریچموند، وزیر مشاور در وزارت امور خارجه ایرلند، گفت: «همین است که هست و ما به راه خود ادامه میدهیم.»
طبق گزارش موسسه مطالعات سیاسی بینالمللی ایتالیا، بخشهای کشاورزی، داروسازی و خودروسازی ایتالیا نیز آسیب خواهند دید و تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور میتواند در نتیجه وضع مالیات ۱۵ درصدی، ۰.۲ درصد کاهش یابد.
کریستیانو فینی از کنفدراسیون کشاورزان ایتالیا گفت که توافق با آمریکا بیشتر شبیه «تسلیم» است تا یک توافق. چندین انجمن صنفی ایتالیایی اکنون از اتحادیه اروپا درخواست غرامت برای جبران ضررهای پیشبینیشده را دارند.
سینزیا آلچیدی میگوید، اما این دقیقاً همان چیزی است که اتحادیه اروپا باید در برابر آن مقاومت کند.
او معتقد است که جبران خسارت کلی برای صادرکنندگان اتحادیه اروپا در نهایت برای مالیاتدهندگان هزینه خواهد داشت، «و این یک پیروزی بزرگ برای ترامپ خواهد بود، زیرا به این معنی است که در نهایت، اروپاییها هزینه تعرفههای او را میپردازند».