ائتلاف ضدطالبان که در سال‌های پس از سقوط جمهوریت، با نام‌هایی چون “شورای عالی مقاومت” و “جبهه مقاومت ملی برای نجات افغانستان” شکل گرفت، امروز بیش از هر زمان دیگری با شکاف درونی و تضاد استراتژیک روبه‌رو است.
در حالی که مارشال عبدالرشید دوستم از طریق نزدیکانش چراغ سبز برای همکاری با دونالد ترمپ در بازپس‌گیری پایگاه بگرام نشان می‌دهد، عطا محمد نور به شکلی صریح، این رویکرد را «معامله بر سر ناموس» خوانده و در بیانیه‌ای جنجالی گفته است: «طالبان خاک‌فروش نیستند.»
مارشال دوستم:
در پیوند مستقیم با مواضع اخیر دونالد ترمپ، که خواهان بازپس‌گیری بگرام شده، برخی منابع از آمادگی دوستم برای ایفای نقش کلیدی در این مأموریت خبر داده‌اند. او، با تکیه بر تجربه نظامی و نفوذ در شمال افغانستان، خود را مهره‌ای قابل اتکا برای تغییر توازن در میدان می‌داند.
مارشال همچنین در توقف انتقال چرخبال‌های افغان از ازبیکستان به طالبان نقش مؤثری ایفا کرده که بر نفوذ منطقه‌ای او صحه می‌گذارد.
عطا محمد نور:
در سوی دیگر، عطا محمد نور، که از فرماندهان باسابقه جهاد و سیاست‌مدار ارشد حزب جمعیت اسلامی است، با صراحت با بازگشت نظامی امریکا مخالفت میکند. او بگرام را نماد خاک افغانستان می‌داند و انتقال آن به خارجی‌ها را «خاک‌فروشی» و «تسلیم‌طلبی» توصیف کرده است.
لحن و کلمات نور، خواسته یا ناخواسته، با ادبیات رسمی طالبان هم‌سو شده است – مسأله‌ای که باعث شگفتی بسیاری شده.
آیا شورای مقاومت ملی در حال فروپاشی است؟
اختلاف دو شخصیت برجسته‌ای چون نور و دوستم، اگرچه هنوز به سطح انکار ائتلاف نرسیده، اما نخستین نشانه‌های گسست ایدئولوژیک در درون این جبهه به‌شمار می‌رود.
عطا محمد نور، با موضع‌گیری ضدآمریکایی و در عین حال پرهیز از حمله مستقیم به طالبان، موضع ملی‌گرایانه‌ی محافظه‌کارانه‌ای را برگزیده است.
در مقابل، دوستم با محوریت عملیاتی و نظامی، راهکار را در دخالت خارجی و بازگشت قدرت از مسیر زور می‌بیند.
چرا این شکاف مهم است؟
زیرا:
اگر امریکا بازگردد، کدام چهره‌های مقاومت با آن همکار خواهند شد؟
در صورت درگیری نظامی، آیا عطا محمد نور بی‌طرف می‌ماند یا موضع ضدهجومی می‌گیرد؟
آیا موضع‌گیری‌های متفاوت باعث مشروعیت‌بخشی به طالبان می‌شود؟
و در نهایت: آیا جبهه مقاومت به جای قدرت‌گیری، در درون خود متلاشی خواهد شد؟
آنچه در ظاهر فقط اختلاف نظر درباره بگرام به نظر می‌رسد، در واقع نشانه‌ای از شکاف عمیق استراتژیک در بین مهم‌ترین چهره‌های ائتلاف ضدطالبان است.
این شکاف، اگر ترمیم نشود، می‌تواند نه‌تنها مقاومت نظامی علیه طالبان را تضعیف کند، بلکه فرصت طلایی بازتعریف نقش اپوزیسیون سیاسی افغانستان در آینده را از بین ببرد.
