منابع محلی به خبرنگار ارگ تایمز در بلخ تأیید می‌کنند که در پی زلزله اخیر شمال افغانستان، آسیب‌ها در زیارتگاه سخی و مجموعه روضه شریف، بیشتر متوجه بخش‌هایی بوده که در دوران جمهوریت بازسازی شده بودند؛ بخش‌هایی که عمر تاریخی نداشتند و با مصالح کم‌دوام ساخته شده بودند. بر اساس گفته‌های ساکنان محل و اعضای تیم سروی، هسته اصلی بنا که چند صد سال قدمت دارد، از لرزش‌های شدید تقریباً بی‌گزند گذشته است.
افرادی که در بررسی تخریب‌ها حضور داشته‌اند می‌گویند در قسمت‌هایی از مسجد روضه شریف ــ به‌ویژه بخش‌هایی که در زمان مأموریت عطا محمد نور در چارچوب بازسازی‌های دولتی ساخته شده بودند ــ ترک‌های عمیق، ریزش دیوار و شکست کاشی‌کاری‌های تازه‌کار دیده می‌شود. یکی از اعضای تیم سروی محلی توضیح می‌دهد که مصالح استفاده‌شده در بازسازی‌های اخیر «استاندارد لازم برای مقاومت در برابر لرزش» را نداشته است؛ نکته‌ای که اکنون خود را در آسیب‌ها نشان داده.
کمال نبی‌زاده، بازرگان افغان در آسیای میانه، اعلام کرده که مسئولیت بازسازی بخش‌های تخریب‌شده را می‌پذیرد. با وجود این، منابع محلی می‌گویند تاکنون اداره طالبان هیچ اجازه رسمی برای آغاز کار صادر نکرده‌است و روند بازسازی در حالت انتظار باقی مانده.
تأخیر طالبان در صدور مجوز بازسازی، در کنار سابقه این گروه در برخورد با اماکن مذهبی شیعیان، نگرانی‌هایی را در میان ساکنان بلخ ایجاد کرده است. طالبان که پیرو مکتب حنفی دیوبندی‌اند، در گذشته محدودیت‌هایی را بر فعالیت‌های مذهبی شیعیان اعمال کرده بودند. نمونه‌های تاریخی این رویکرد، از جمله تخریب پیکره‌های بودا در بامیان در دوره نخست حاکمیت، هنوز در حافظه جمعی مردم زنده است.
«روضه شریف؛ بنایی که از لرزش تاریخ گذشته اما از سیاست نه»
زیارتگاه منسوب به حضرت علی و مسجد روضه شریف، با معماری پرآوازه تیموری و پیشینه چندصدساله‌اش، همواره یکی از ستون‌های فرهنگی و مذهبی شمال افغانستان بوده است. این‌که ساختار اصلی بنا از زلزله اخیر جان سالم به در برده، خبر امیدوارکننده‌ای است؛ اما تخریب بخش‌های نو و توقف روند بازسازی، پرسش‌هایی جدی درباره استانداردهای عمرانی دوران جمهوریت و همچنین سیاست‌های کنونی طالبان ایجاد کرده است.
روند بازسازی، سروی فنی و تصمیم‌گیری درباره آینده این زیارتگاه هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ اما آن‌چه روشن است، نیاز فوری به شفافیت، مسئولیت‌پذیری و حفاظت از یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی افغانستان است.
