در قلب یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های تجاری سال‌های اخیر، دو بازرگان شناخته‌شده افغان – کمال نبی‌زاده و ذبیح‌الله وهاب – که هر دو در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار دارند، اکنون درگیر مناقشه‌ای مالی هستند که ابعاد آن از بنادر ایران تا بازارهای آسیای میانه و چین امتداد یافته است.
آغاز ماجرا با یک اتهام
کمال نبی‌زاده بازرگان افغان که در محافل رسانه ای به بازرگان نزدیک به پوتین مشهور است، در گفت‌وگو با ارگ تایمز، همکار تجاری خود ذبیح‌الله وهاب را متهم کرده که ده‌ها میلیون دلار سود حاصل از یک معامله تجارتی را نزد خود نگاه داشته و از تقسیم برابر آن خودداری کرده است.
منابع به ارگ تایمز گفته اند که این اختلاف به حدی جدی شده که نشست‌هایی به هدف میانجیگری با حضور برخی بازرگانان افغان در ازبیکستان برگزار شده و موضوع حتی به گوش سفارت طالبان در تاشکند نیز رسیده است.
تصویر بزرگ‌تر: اتهام تجارت نفت ایران
دو منبع مستقل به ارگ تایمز گفته‌اند که این دو تاجر طی ماه‌های اخیر پنج کشتی نفتکش را از ایران بارگیری و به بازارهای آسیای میانه و چین منتقل کرده‌اند. این منابع مدعی‌اند که محموله‌ها با اسناد جعلی و تحت عنوان “نفت عراق” یا “نفت عربی” وارد این بازارها شده‌اند.
تجارت با ایران، به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکا و متحدانش، به خودی خود غیرقانونی محسوب می‌شود و حضور این دو نام در لیست تحریم‌های OFAC، ابعاد پرونده را پیچیده‌تر کرده است.
ارگ تایمز تا لحظه انتشار این گزارش، نتوانسته این ادعاها را به صورت مستقل تأیید یا رد کند.
واکنش ذی‌نفعان
تماس‌های مکرر ما با آقای وهاب بی‌پاسخ ماند.
اما کمال نبی‌زاده، در پاسخ به سوالات ما، انتقال نفت ایران را به‌کلی رد کرد و گفت:
«محموله‌های مورد نظر اصلاً نفت نبودند. این‌ها کدهای کیمیاوی بودند که از روسیه به چین انتقال داده شدند.»
با این حال، وی تأیید کرد که هنوز سهم خود از سود این محموله‌ها را دریافت نکرده است.
چرا این دو نفر در فهرست تحریم‌های آمریکا هستند؟
بر اساس اسناد رسمی وزارت خزانه‌داری آمریکا، وهاب به دلیل نقش در تسهیل شبکه‌های مالی مرتبط با ایران، به‌ویژه برای نهادهایی که با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همکاری داشته‌اند، تحریم شده است. او تابعیت افغانستان و ترکیه را دارد و گفته می‌شود مدیریت بخشی از دارایی‌های خانواده‌اش در امارات و آسیای میانه را بر عهده دارد.
آقای وهاب شهروندی ترکیه را دارد اما زادگاهش آقچه در افغانستان تذکر داده شده است.
کمال نبی‌زاده (Kamal Nabizada)
نبی‌زاده نیز از سوی OFAC به دلیل نقش در شبکه بین‌المللی قاچاق نفت و پول‌شویی برای ایران تحریم شده است. وزارت خزانه‌داری او را به عنوان بخشی از یک شبکه فعال بین روسیه، امارات و ایران معرفی کرده است.
پرسش‌های بی‌پاسخ
آیا واقعاً این محموله‌ها نفت ایران بوده‌اند یا مواد شیمیایی، همان‌طور که نبی‌زاده ادعا میکند؟
اسناد جعلی چگونه و توسط چه کسانی تهیه شده‌اند؟
چرا چین و ازبیکستان تاکنون هیچ موضع رسمی درباره این پرونده اعلام نکرده‌اند؟
نقش سفارت طالبان در این ماجرا چیست؛ صرفاً ناظر یا میانجی فعال؟
پایان باز
پرونده همچنان باز است. منافع مالی عظیم، مسیرهای پیچیده ترانزیتی، و شبکه‌های چندلایه تجاری، این داستان را به معمایی بدل کرده که پاسخ‌های آن می‌تواند تصویری تازه از تجارت غیررسمی و تحریم‌گریزی در منطقه ارائه دهد.
ارگ تایمز متعهد است که این موضوع را با دقت پیگیری کرده و یافته‌های جدید را منتشر کند.
