
قرار است هفته آینده نشستی در پاکستان برگزار شود که معمولاً مخالفان سیاسی طالبان در آن شرکت میکنند. در جمع نزدیک به ۴۰ چهرهی افغان که در این نشست حضور خواهند داشت، نام جریان سیاسی صلح و عدالت به رهبری حنیف اتمر، وزیر خارجهی پیشین و آخرین مقام ارشد رژیم جمهوریت نیز دیده میشود. احتمال دارد شخص اتمر یا نمایندهاش در این نشست حضور یابد.
اما پرسش اساسی این است: اتمر واقعاً مخالف طالبان است یا نه؟
پس از فروپاشی جمهوریت و سقوط کابل بهدست طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، شماری از نزدیکان سیاسی و تجارتی اتمر نقشآفرینی متفاوتی در سفارتخانهها و روابط خارجی افغانستان داشتند. مهمترین این مراکز، سفارت افغانستان در هند بود.

فرید ماموندزی، از افراد نزدیک به اتمر و سفیر جمهوریت در هند، اخیراً به کابل بازگشته و به طالبان بیعت کرده است. وزارت مهاجرین طالبان با نشر اعلامیهای نوشت که او از «تغییرات مثبت طالبان» ابراز خرسندی کرده و آمادگیاش را برای همکاری با آنان نشان داده است.

قادر شاه، سخنگوی سابق اتمر در شورای امنیت ملی، امروز نمایندهی طالبان در سفارت افغانستان در هند است.

ذکیه وردک، شریک سیاسی و تجارتی اتمر و از معدود زنان حامی طالبان، مدتی پیش در هند به اتهام قاچاق طلا بازداشت شد.
این شبکه تنها محدود به هند نیست. در هالند نیز سفارت افغانستان عملاً در دست افراد نزدیک به اتمر قرار دارد. آصف رحیمی، سفیر پیشین جمهوریت و از یاران اتمر، نخستین کسی بود که فرهنگ «تسلیمی سفارت و تعامل با طالبان» را در غرب نهادینه کرد.
با این حال، همین اتمر قرار است هفته آینده در اسلامآباد در صف مخالفان طالبان بنشیند و از آزادی و دموکراسی سخن بگوید. تناقضی آشکار که پرسشهای زیادی را برمیانگیزد: چگونه میشود که دوستان و سخنگویان او امروز زیر بیرق طالبان کار کنند و خود او در جبههی مخالف ظاهر شود؟
در کنار اتمر، چهرههای دیگری از سیاستمداران، دیپلماتها، فعالان مدنی و مخالفان طالبان در نشست پاکستان حضور خواهند داشت؛ از جمله:
شینکی کروخیل، مصطفی مستور، نصیر احمد اندیشه، معصومه خاوری، عالیه یلماز، حسین علی یاسا، خان آغا رضایی، زهرا حسینی، شورای ملی نجات برای افغانستان، میرویس ناب، سایمه خوگیانی، قهرمان حقانی کاکر، سیما نوری، ادریس زمان، نور رحمان اخلافی، جریان صلح و عدالت به رهبری حنیف اتمر، عبدالله قرلق، حبیب رحمان حکمتیار، احمدالله علیزی، نرگس نهان، بلقیس احمدی، ضیا آریایینژاد، مجیب رحیمی، آثار حکیمی، کریم اتل، فریدون الهام، فوزیه کوفی، از شهزاد کوفی احمدی، سجیه امین، مسعوده کرخی، احمد سهیل بهبود، سلما یوسفزی، جواد احمدی، بشیر انصاری، پتونی تایچمن، زهرا جویه و نبیله مصلح از اشتراک کنندگان نشست اسلام آباد هستند.

اما در میان همهی این اسامی، حضور جریان صلح و عدالت به رهبری حنیف اتمر پرسشبرانگیزترین نکتهی این نشست است. هرچند، واقعیت این است که برخی دیگر از نامهای این فهرست نیز گذشتههای تاریک، معاملهگریها و نزدیکیهای پنهان دارند که هنوز بهصورت جدی بررسی نشده است. شاید وقت آن رسیده باشد که نه فقط اتمر، بلکه چندین چهرهی دیگر هم زیر ذرهبین قرار گیرند تا برای مردم روشن شود که چه کسانی حقیقتاً در صف آزادی و دموکراسی ایستادهاند و چه کسانی تنها به فکر جایگاه و معاملهاند