حاجی نظیر احمد نوری یکی از چهره‌های شناخته‌شده در ساختار تجارت محلی افغانستان است که از زمان جمهوریت تا امروز، ریاست اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری ولایت پروان را در دست دارد. این تداوم حضور در شرایطی رخ داده که در سال‌های اخیر، بسیاری از چهره‌های منصوب در دوران جمهوریت توسط طالبان کنار گذاشته شده و جای خود را به افراد نزدیک به حاکمیت جدید داده‌اند. پرسش اصلی اینجاست که راز ماندگاری نوری در چنین موقعیتی حساس چیست؟
منابع محلی می‌گویند که آقای نوری در زمان ریاست جمهوری محمد اشرف غنی و با پشتیبانی برخی چهره‌های بانفوذ پارلمان و حلقات سیاسی، به کرسی ریاست اتاق تجارت پروان رسید. او در دوره جمهوریت روابط نزدیکی با برخی مقامات عالی‌رتبه از جمله داکتر عبدالله عبدالله، رئیس پیشین شورای عالی مصالحه ملی، داشت. حتی تصویری که او را در کنار عبدالله نشان می‌دهد، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
بعد از تغییر نظام و روی کار آمدن طالبان، گفته می‌شود نوری چندین بار به ترکیه سفر کرده اما در نهایت به افغانستان بازگشته است. بازگشت او به‌عنوان یک سرمایه‌گذار محلی و ماندن در سمت پیشین، در فضای تجاری افغانستان پرسش‌های زیادی را به همراه آورده است.
سیاست طالبان در مدیریت اتاق‌های تجارت
طالبان به طور گسترده متهم شده‌اند که سمت‌های کلیدی در اتاق‌های تجارت و سرمایه‌گذاری را به افرادی واگذار می‌کنند که یا مستقیماً با آنها در معاملات تجارتی و مالی همکاری دارند یا به‌طور سیاسی به حاکمیت نزدیک‌اند. نمونه‌های اخیر در ولایت بلخ و کابل نشان می‌دهد که روسای اتاق‌های تجارت تغییر کرده و چهره‌های جدید با پشتوانه طالبان معرفی شده‌اند.
چرا پروان متفاوت است؟
ولایت پروان موقعیتی استراتیژیک دارد:
قرار گرفتن در نزدیکی کابل؛
گذرگاه حیاتی سالنگ که شمال و جنوب افغانستان را به هم وصل میکند؛
میدان هوایی بگرام که ظرفیت‌های ویژه اقتصادی و امنیتی دارد؛
تولیدات گسترده زراعتی شامل انگور، سیب و محصولات صادراتی.
این شرایط باعث می‌شود که مدیریت اتاق تجارت پروان نه‌تنها یک کرسی محلی، بلکه موقعیتی ملی و حساس برای جریان تجارت و ترانزیت در افغانستان باشد.
فرضیه‌های مطرح در مورد ماندگاری نوری
با وجود سخت‌گیری طالبان در تصاحب کرسی‌های کلیدی، ادامه‌ی حضور نوری چند احتمال را در ذهن تحلیلگران ایجاد کرده است:
روابط غیرمستقیم تجارتی با طالبان؟
شماری از تاجران محلی معتقدند که نوری احتمالاً از طریق اشخاص سوم یا شبکه‌های تجارتی در معاملات با طالبان سهم دارد. این ادعا تاکنون با سند رسمی ثابت نشده است.
نزدیکی نوری به داکتر عبدالله عبدالله و برخی چهره‌های بانفوذ ممکن است برای طالبان به‌عنوان یک ابزار توازن در پروان تلقی شود؛ به‌ویژه که این ولایت محل تلاقی منافع سیاسی و تجارتی متنوع است.
طالبان شاید نخواسته‌اند در پروان دست به تغییر سریع بزنند، زیرا هرگونه تغییر ناگهانی در این ولایت می‌تواند به حساسیت‌های سیاسی، قومی و تجارتی دامن بزند.
تلاش‌های ارگ تایمز برای گرفتن دیدگاه مستقیم حاجی نظیر احمد نوری بی‌نتیجه ماند. نبود توضیح رسمی از سوی او، فضا را برای گمانه‌زنی بیشتر باز کرده است.
ریاست اتاق تجارت پروان، با توجه به موقعیت این ولایت، یکی از کرسی‌های مهم اقتصادی افغانستان به شمار می‌رود. حاجی نظیر احمد نوری از جمهوریت تا امروز این سمت را در اختیار داشته است. اینکه او با چه سازوکاری توانسته در شرایطی که بسیاری از همتایانش کنار گذاشته شده‌اند، در قدرت باقی بماند، همچنان پرسشی باز است. برخی آن را ناشی از روابط سیاسی و تجارتی می‌دانند و برخی دیگر ناشی از محاسبات استراتیژیک طالبان.
تا زمانی که نوری شخصاً در این باره شفاف‌سازی نکند، راز ماندگاری او همچنان بخشی از معادلات پنهان اقتصاد و سیاست افغانستان باقی خواهد ماند.
